در گفتگوی تفصیلی با خرید زندگی تشریح شد؛
ایران به سرعت پیر می شود
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید جمعیت سالمند کشور به سرعت درحال افزایش است و در این بین، مهم ترین دغدغه دوران سالمندی، زندگی در سلامت کامل است.
به گزارش خرید زندگی به نقل از مهر، موضوع سالمندی که ارتباط مستقیم با پیری جمعیت دارد، یکی از چالش های پیش روی کشور است. این که چگونه جمعیت سالمند را سالم نگه داریم، سوالی است که پاسخ آن برای سالمندان و دوره سالمندی، خیلی حیاتیست.
زیرا، به صرف پیر شدن و عنوان «سالمند» را یدک کشیدن، نمی تواند پاسخگوی دغدغه های دوران سالمندی باشد.
سالمندان کشور که هر روز بر تعداد آنها افزوده می شود، با انواع و اقسام مشکلات مختلف مواجهند که اگر نخواهیم چاره ای برای حل این مشکلات بیاندیشیم، بطور قطع در آینده ای نه چندان دور، با بحران «زندگی سالمندی» مواجه خواهیم شد.
سید حسن موسوی چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر، عنوان داشت که سالمندی موضوع امروز ما نیست و از سال ها قبل این دغدغه توسط کارشناسان حوزه بطور جدی مطرح شده بود ولی خیلی جدی گرفته نمی شد. به رغم این که آمارها نشان از کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی و…، دارد اما به نظر می رسید گوش شنوایی و چشم بینایی برای این وضعیت نبود تا این که سیاست های کلی جمعیت توسط مقام معظم رهبری ابلاغ گردید و حواس ها به این مساله بیشتر جمع شد.
مصوبه شورای ملی سالمندان را هم برمبنای قانون برنامه سوم توسعه کشور داشتیم که دستگاه های متولی و همکار تعیین شده بودند ولی کارآمدی لازم و هماهنگی بین بخشی وجود نداشت. نیم نگاهی اگر داشته باشیم و به وضعیت جمعیت سالمندی در جهان و ایران خود گویای این مساله است که باید نگران باشیم وی ادامه داد: البته مصوبه شورای ملی سالمندان را هم برمبنای قانون برنامه سوم توسعه کشور داشتیم که دستگاه های متولی و همکار تعیین شده بودند ولی کارآمدی لازم و هماهنگی بین بخشی وجود نداشت. نیم نگاهی اگر داشته باشیم و به وضعیت جمعیت سالمندی در جهان و ایران خود گویای این مساله است که باید نگران باشیم. البته در چند سال اخیر تلاش هایی برای ایجاد هماهنگی و تدوین سند سالمندان پس از حدود بیست سال هستیم که سپاسگزاری می کنم.
موسوی چلک اظهار داشت: افزایش جمعیت سالمند در عین حال که اگر تدبیر نشود می تواند بحران های مختلفی بوجود آورد ولی خود موفقیت بزرگی است که کشورها برای افزایش طول عمر و…، به دست می آورند.
وی اضافه کرد: به جهت اینکه تحلیلی از وضعیت سالمندی داشته باشم لازم می دانم بیشتر از سند ملی سالمندان استفاده کنم و به این مساله بپردازم، چون محتوای این سند محتوای رسمی مورد پذیرش در کشور است و دبیرخانه شورای ملی سالمندان بعنوان مرجع ملی این حوزه آنرا منتشر نموده است و مسئولین سازمان های مختلف و کارشناسان در تدوین آن مشارکت داشتند.
طبق گزارش این سند آخرین پیش بینی های جمعیتی، نشان میدهد امید به زندگی در بدو تولد در جهان از ۶۴.۲ در سال ۱۹۹۰ به ۷۲.۶ در سال ۲۰۱۹ رسیده است و انتظار می رود که این رقم در سال ۲۰۵۰ از مرز ۷۷.۱ سال بگذرد. در سال ۲۰۱۹ از هر ۱۱ نفر در جهان یک نفر ۶۵ سال و بالاتر است (۹ درصد)، در صورتیکه پیش بینی می شود این رقم در سال ۲۰۵۰ به یک نفر از هر ۶ نفر (۱۶ درصد) برسد. در سال ۲۰۱۸ برای نخستین بار در تاریخ، تعداد افراد ۶۵ سال و بالاتر در جهان از تعداد افراد زیر ۵ سال بیشتر شد. نکته حائز اهمیت دیگر اینکه، در این سال ها سرعت رشد افراد ۸۰ سال و بالاتر به نسبت سایر سنین بیشتر است و تعداد این افراد از ۱۴۳ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ به ۴۲۶ میلیون نفر در ۲۰۵۰ (یعنی سه برابر) خواهد رسید.
سرشماری های انجام شده در کشور نیز مبین روند رو به رشد جمعیت سالمند در ایران است. جمعیت سالمندی در ایران طی حدود ۴۲ سال از ۵ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۱۰ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده است (۲ برابر شدن جمعیت سالمندی) و مجدداً طی حدود ۲۱ سال، در سال ۱۴۲۰ به ۲۰ درصد خواهد رسید (۲ برابر شدن مجدد جمعیت سالمندی)؛ این در حالیست که در خیلی از کشورهای توسعه یافته جهان، ۲ برابر شدن جمعیت سالمندی در طول بیش از صد سال اتفاق افتاده است و کشور ما همچون کشورهای واجد بالاترین شیب و شتاب افزایش جمعیت سالمندی در جهان است.
در همین حال، طبق گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، نزدیک به ۷۱ درصد از کل جمعیّت کشور در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ ساله قرار دارد و این بدان مدلول است که با توجه به این که بیش از ۷۰ درصد کل جمعیت را جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله تشکیل می دهد، ایران در فرصت طلایی «پنجره جمعیتی» قرار دارد و جمعیّت در سن کار و فعالیت اقتصادی در آن در حداکثر میزان خود است.
لازم است مدیران از ظرفیت ها و منابع سرمایه ای حاصل از این فرصت، برای توسعه همه جانبه و تضمین دوران پس از گذار جمعیتی، یعنی سالمندی جمعیت، به نحو مطلوب استفاده کنند و رشد اقتصادی مناسبی را برای کشور فراهم نمایند تجربه خیلی از کشورها نشان از جهش اقتصادی در دوران پنجره جمعیتی دارد. بنابر این، لازم است مدیران از ظرفیت ها و منابع سرمایه ای حاصل از این فرصت، برای توسعه همه جانبه و تضمین دوران پس از گذار جمعیتی، یعنی سالمندی جمعیت، به نحو مطلوب استفاده کنند و رشد اقتصادی مناسبی را برای کشور فراهم نمایند. در این راستا استفاده از تجربیات و خردمندی سالمندان بسیار مفید می باشد و از جانب دیگر برنامه ریزی برای داشتن سالمندان توانمند، فعال و سالم در فاز جمعیتی آینده، می تواند سالمندی جمعیت را تبدیل به یک فرصت مناسب برای سالمندان و جامعه کرده و از خیلی از مشکلات اجتماعی و اقتصادی که ممکنست با سالمندی جمعیت ایجاد شود، جلوگیری نماید.
آگاهی یافتن از تغییرات سنی جمعیت و برنامه ریزی سیاسی اقتصادی مبتنی بر آن، می تواند در موفقیت برنامه ها و سیاست گذاری ها، بسیار اهمیت داشته باشد. باید متناسب با خاصیت های همه جانبه این گروه سنی، سیاست گذاری و برنامه ریزی جامع صورت گیرد.
به عبارت دیگر باتوجه به افزایش وزن این گروه جمعیتی برای پاسخ به نیازهای آنان، نیاز به باز تعریف ماموریت های دستگاه های اجرائی وجود دارد. در همین راستا سند ملی سالمندان کشور، با هدف ایجاد یک پاسخ ملی به افزایش شایان توجه جمعیت سالمندان و توسعه سیاست های اجتماعی و اقتصادی مناسب، در امتداد برنامه ریزی برای استفاده از توانمندی ها ظرفیت های سالمندان و ارائه خدمات جامع و هماهنگ بمنظور پاسخگویی و رفع نیازهای متنوع و خاص سالمندان تدوین شده است.
موسوی چلک اظهار داشت: تأملی بر مواردی که اشاره شد، گویای این نکته است که می بایست بیش از گذشته تحولات جمعیتی را در ایران جدی می گرفتیم. گرچه در سیاست های کلی کشور در زمینه های جمعیت، خانواده و سلامت توجه شده است ولی واقعیت این است که در برنامه ریزی هم نیاز به توجه به این مساله را داریم. در اصول بیست و یکم و بیست و نهم قانون اساسی هم بر حمایت و توجه به زنان سالمندان و مردم در وضعیت پیری و بازنشستگی تاکید و تصریح شد است. در مبانی دینی ما هم به این مساله توجه شده است و سالمندان و پیران جایگاه خاصی دارند و تکریم آنان مد نظر قرار گرفته است.
در آیات ۲۳ و ۲۴ سوره بنی اسرائیل خداوند می فرماید: و خدای تو حکم فرموده که جز او هیچکس را نپرستید و در حق پدر و مادر، نیکی کنید و چنانکه هر دو یا یکی از آنها پیر و سالخورده شوند و سبب رنج و زحمت شما باشند مواظب باشید کلمه ای مگویید که رنجیده خاطر شوند و کمترین آزار به آنها مرسانید و با ایشان به اِکرام و احترام سخن گویید و همیشه پر و بال تواضع و تکریم را با کمال مهربانی نزدشان بگسترانید.
وی در پاسخ به این پرسش که در سند ملی سالمندان به چه اهدافی اشاره شده و چقدر تحقق پیدا کرده است، اضافه کرد: تا آنجا که من اطلاع دارم تعدادی از اهداف سند شامل این موارد هست که بتوانیم در کشور شاهد ارتقای سطح فرهنگی جامعه درباب پدیده سالمندی باشیم یا برای توانمندسازی سالمندان تمهیدات لازم را اتخاذ نماییم که در این دوران وابسته نباشند. ضمن این که حفظ و ارتقا سلامت جسمی، روانی اجتماعی و معنوی سالمندان هم از اهداف مهم دیگری است.
طبق آماری که معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سال قبل اعلام نموده بود حدود ۵ میلیون نفر در دهک های پایین جامعه فاقد هرگونه چتر حمایت های تامین اجتماعی هستند که ۲ میلیون و سیصد هزار نفر شأن سالمندان هستند موسوی چلک افزود: نکته مهم دیگر این که برای حمایت های اجتماعی از سالمندان هم لازم است تمهیداتی اتخاذ شود. دسترسی سالمندان به خدمات مورد نیاز موضوع دیگری است که می تواند برای آنان اطمینان آفرینی کند. از آنجا که تحقق عینی این اهداف بدون در نظر گرفتن منابع مالی و تامین زی ساخت ها غیرممکن است پس این مساله هم از اهداف دیگر است.
وی اضافه کرد: تحلیل من این است که اقدامات انجام شده خیلی کم و غیر قابل قبول است. همین مدت ما موضوع همسان سازی حقوق بازنشستگان را داشتیم. چقدر حواشی پیرامون همین مسئله که حق آنان است بوجود آمد. تازه اینها کسانی هستند که شاغل بودند و مستمری ماهیانه بازنشستگی دریافت می کنند. تعدادی هم هستند که نیازمند تلقی می شوند و از بهزیستی و کمیته امداد ماهیانه ۳۵۰ هزار توأمان مستمری می گیرند. واقعاً چه کسی می تواند با این مبلغ مستمری سلامت روانی اجتماعی و جسمی خودرا حفظ کند؟
موسوی چلک اظهار داشت: طبق آماری که معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سال قبل اعلام نموده بود حدود ۵ میلیون نفر در دهک های پایین جامعه فاقد هرگونه چتر حمایت های تامین اجتماعی هستند که ۲ میلیون و سیصد هزار نفر شأن سالمندان هستند. پس باید با شرمنده گی اعتراف نماییم که شرمنده سالمندان و بازنشستگان هستیم. کوشش های انجام شده را نادیده نمی گیرم ولی قبول نماییم که وضعیت قابل قبولی ندارم.
وی اضافه کرد: در آخر می خواهم اشاره کنم که اگر منصفانه نگاه نماییم دوران سالمندی برای مردم ما دوران طلایی نیست که بتوانند تفریح کنند و…، مشکلات اقتصادی کمر سالمندان و خیلی از بازنشستگان را خم کرده است و این واقعیت تلخ غیر قابل انکار است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب